1. Pomidor-Yumurta | Pomidor Çığırtması 

Pomidor-yumurta Azərbaycan mətbəxində ən çox hazırlanan, asan və dadlı yeməklərdən biridir. Sadə tərkibinə baxmayaraq, bu yemək həm doyumludur, həm də qısa zamanda bişirilməsi ilə fərqlənir. Xüsusilə səhər yeməyi və ya tez hazırlanacaq nahar üçün ideal seçimdir.

Tərkibi:

• 3 ədəd orta ölçülü pomidor
• 3 ədəd yumurta
• 1 orta boy soğan (istəyə görə)
• 2-3 yemək qaşığı duru yağ (kərə yağı da olar)
• Duz (zövqə görə)
• Qara istiot (istəyə görə)

Hazırlanması:

• Soğanlı versiya istəyirsinizsə:
  Soğanı xırda doğrayın və tavaya yağı əlavə edib qızdırın. Soğanı əlavə edib şəffaflaşana qədər qovurun.
• Pomidorları hazırlayın:
  Pomidorları qabıqlı və ya qabıqsız (qabığını soymaq üçün üzərinə qaynar su töküb 1 dəqiqə saxlayın) doğrayın. Soğanın üzərinə əlavə edin və orta odda bişirin. Pomidorlar suyunu buraxıb bir az çəkənə qədər 5-7 dəqiqə qovurun.
• Yumurtaları əlavə edin:
  Yumurtaları birbaşa tavaya qırın və qarışdırmadan 1-2 dəqiqə bişirin. Daha sonra qarışdıraraq yumurtaların bişməsini təmin edin.
• Ədviyyatları əlavə edin:
  Duz və istiot vurub qarışdırın. Yumurtalar tam bişdikdə, ocaqdan götürün.
• Süfrəyə verin:
  İsti-isti çörəklə süfrəyə verin. Üzərinə doğranmış göyərti (cəfəri, keşniş və ya şüyüd) səpə bilərsiniz.

Qeydlər:

• Soğanla və kərə yağı ilə zənginləşdirilmiş versiya
• Üzərinə rəndələnmiş pendir əlavə edilə bilər
• Çörəklə birlikdə servis olunduqda tam bir doyumlu yemək olur
• Göyərti ilə bəzədilərək vizual və dad baxımından zənginləşdirilə bilər

Bu yemək həm də uşaqlıq xatirələrini oyadan, ailə süfrələrinin ayrılmaz hissəsi olan ənənəvi bir dəyərdir. Bir çox insan üçün bu yemək “nənə evi”, “yay tətilləri” və ya “uzun səhərlər” ilə sinonimdir.

2. Tərəvəz Dolması (3 bacı dolması)

Tərəvəz dolması — Azərbaycanın ən sevilən yay yeməklərindən biridir. Yay mövsümündə bol olan badımcan, pomidor, bibər kimi tərəvəzlərin içi qiymə ilə doldurularaq hazırlanır. Hem dadlı, hem də çox ətirli olur. 

Lazım olan ərzaqlar (4-6 nəfərlik):

Doldurmaq üçün tərəvəzlər:

• 3 ədəd orta ölçülü badımcan
• 3 ədəd dolmalıq bibər
• 3 ədəd pomidor
• 2 ədəd balqabaq (istəyə görə)

İçlik üçün:

• 400–500 qram dana və ya qoyun qiyməsi
• 1 stəkan düyü (yarıbişmiş)
• 1 baş soğan (iri doğranmış və ya rəndələnmiş)
• 1 dəstə keşniş
• 1 dəstə şüyüd
• 1 dəstə nanə (təzə və ya qurudulmuş)
• Duz, qara istiot, qırmızı pul bibər – zövqə görə
• 2-3 yemək qaşığı tomat pastası (istəyə görə)
• 2-3 yemək qaşığı duru yağ (içlik üçün)

Sous üçün:

• 2 pomidor (rəndələnmiş və ya doğranmış)
• 1 yemək qaşığı tomat pastası
• 1 stəkan su
• 1 çimdik duz

Hazırlanması:

1. Tərəvəzləri hazırlayın:

   • Badımcanları və balqabaqları yuyub içini oyun.

   • Pomidor və bibərlərin də saplaq hissəsini kəsin, içini təmizləyin.

   • (Badımcan acıdırsa, duzlu suda 15 dəq saxlayıb yuyun.)

2. İçliyi hazırlayın:

   • Qiymənin üzərinə yuyulmuş və yarıbişmiş düyü, doğranmış soğan və göyərtiləri əlavə edin.

   • Ədviyyatları və duru yağı da qatıb yaxşıca qarışdırın.

3. Tərəvəzləri doldurun:

   • Hazırladığınız içliyi tərəvəzlərin içinə doldurun, amma ağzınadək deyil – bir az boşluq buraxın ki, bişəndə daşmasın.

4. Qazana düzün:

   • Tərəvəzləri sıx şəkildə qazana yerləşdirin (ağzı yuxarı). İstəyə görə, üzərinə boş tərəvəz qabıqları və ya bir boşqab yerləşdirə bilərsiniz ki, dağılmasın.

5. Sousu əlavə edin:

   • Pomidor, tomat pastası, su və duzdan ibarət sousu hazırlayıb dolmaların üzərinə gəzdirin.

6. Bişirin:

   • Qazanı qapaqla örtün və zəif odda 40–60 dəqiqə bişirin. Tərəvəzlər və içlik tam yumşalmalıdır.

3. Lobya Yeməyi

Lazım olan ərzaqlar:

• 1 kq təzə lobya
• 1 ədəd orta boy soğan
• 1 ədəd sarımsaq
• 2 ədəd yaşıl (acı) bibər
• 1 ədəd orta boy pomidor
• 1 ədəd kiçik qırmızı bibər
• 1 yemək qaşığı tomat
• 1 çay qaşığı duz (miqdarını zövqə görə tənzimləyə bilərsiniz)
• 1 çay qaşığı qırmızı toz bibər (miqdarını zövqə görə tənzimləyə bilərsiniz)
• Azca qarabibər (yarım çay qaşığından az)
• Bitki yağı (zeytun və ya günəbaxan yağı)
• 1 ədəd kub şəkər (əgər yoxdursa, 1 çay qaşığı toz şəkər)

Hazırlanma qaydası:

1. Təzə lobyanı yuyub, istədiyiniz ölçüdə hissələrə bölün.
2. Soğanı kiçik ölçüdə doğrayın.
3. Sarımsağı doğrayın.
4. Qazana və ya tavaya yağ əlavə edin, üzərinə sarımsağı əlavə edib qızarana qədər qovurun.
5. Soğanı əlavə edib yumşalana qədər sote edin.
6. Yaşıl bibərləri halqa-halqa, qırmızı bibəri isə yarım ay (jülyen) şəklində doğrayıb qazana əlavə edin.
7. Qapağını örtüb, vam odda 5 dəqiqə bişirin.
8. Tomatı əlavə edib, 5 dəqiqə daha qovurun.
9. Duz, qırmızı toz bibər və istiot əlavə edin.
10. Qapağı yenidən örtüb, əlavə 5 dəqiqə bişirin.
11. Kub şəkəri və doğranmış pomidoru əlavə edin. Üzərinə lobyanın üzərini keçəcək qədər su əlavə edin. (Əgər daha sulu sevirsinizsə, suyu artıra bilərsiniz.)
12. Qazanın qapağını örtüb, orta və ya vam odda 40-45 dəqiqə lobya tam yumşalana qədər bişirin. Arada yeməyin suyunu yoxlayın, lazım olsa su əlavə edin.

4. Sırdaq

Azərbaycanın cənub bölgələrindən gələn sırdaq yay üçün ideal, yüngül və ləzzətli bir tərəvəz yeməyidir.

Tərkibi:

• 200 qr badımcan
• 200 qr pomidor
• 200 qr yaşıl bibər
• 100 qr acı bibər (istəyə görə miqdar azaldıla bilər)
• 100 qr kərə yağı
• 1 diş sarımsaq
• 1 ədəd orta boy qırmızı soğan
• 1 dəstə cəfəri
• Duz – zövqə görə
• İstiot – zövqə görə
  

Hazırlanması:

• Badımcanları lay-lay (yəni dairəvi şəkildə) doğrayın. Acılığını azaltmaq üçün doğradığınız badımcanları 15–20 dəqiqə duzlu suda saxlayın, sonra sudan çıxarıb qurulayın.
• Kərə yağını tavada əridin və badımcanları hər iki üzlü qızardın.
• Pomidor və bibərləri də halqavari doğrayıb, badımcanların üzərinə əlavə edin.
• Sarımsağı əzin, soğanı xırda doğrayın və tavaya əlavə edin.
• Tərəvəzlərin üzərinə duz və istiot səpin. Qapaqla örtərək tərəvəzlər yumuşalanadək bişirin (təxminən 10–15 dəqiqə).
• Bişdikdən sonra yeməyin üzərinə narın doğranmış cəfərini səpin.